خارشتر و خواص این گیاه

عرق خارشتر یکی از عرق هایی است که برای لاغری از آن استفاده می شود همچنین این عرق برای دفع سنگ کلیه همچنین ریشه خارشتر در تقویت سیستم دفاعی بدن مؤثر است این خار را میتوانید در بیابان ها پیدا کنید. امروز در دکتر سلام اطلاعاتی در رابطه با خارشتر را تهیه کرده ایم که شما میتوانید مطالعه کنید

خارشُتُر یا آدور (نام علمی Alhagi maurorum) گیاهی است پایا از خانواده باقلائیان (Papilionaceae یا Fabaceae) از زیرخانواده باقالاها (Faboideae) و یکی از بنشن‌ها بشمار می‌رود. نام دیگر آن علف ترنجبین است.

میوه این خانواده ناشکوفا است. بوته‌های آن نیمه‌درختچه‌ای و نیمه‌چوبی است که تا ارتفاع ۵۰ تا ۱۵۰ سانتی‌متر می‌رسد. ساقه‌های آن سبزرنگ با خارهای تیز نوک‌زرد است. ادرارآور و ضد سیاه‌سرفه و تب و لرز است. کاسبرگ آن بدون کرک، زنگ‌مانند و با پنج دندانه مثلثلی کوتاه نوک تیز است. دانه‌های آن در درون نیامک پهلوی هم قرار دارند.

خارشتر از نظر پزشکی سنتی دارای طبع سرد است و برای رفع صفرا و سنگ کلیه و مثانه مؤثر است. خارشتر یکی از علوفه‌های خوراکی برای دامها بویژه بزها است. این گیاه مقاوم به سرما و دارای ریشه عمیق است و به آب کمی نیاز دارد. خارشتر برای گیاهانی مانند غلات و چغندر به عنوان علف هرز بشمار می‌آید.

ریشه‌های خارشتر گاه تا ژرفای ۵ تا ۷ متر هم می‌رسد. میوه آن را ترنجبین (تَراَنگَبین) می‌نامند که به معنی عسل تر است. این گیاه در شوره‌زارهای ایران، عربستان، صحرای سینا، سوریه و هند و پاکستان تا ارتفاع ۴۰۰ متری از سطح دریا می‌روید.

 خارشتر، گیاهی است چندساله به ارتفاع 20 تا 120سانتی‌متر و دارای شاخه‌های متعدد خاردار به‌رنگ سبز تا سبز مات. طول خارها، از 1 تا 6سانتی‌متر متغیر بوده و زاویة آنها، تقریباً راست است. برگ‌ها، بیضی‌شکل به‌طول10 تا 15 و عرض3 تا 5 میلی‌متر و گُل‌ها، که معمولاً در محور خارها و به‌تعداد 2 تا 8عدد در هر خار ظاهر می‌شوند، به‌رنگ قرمز ارغوانی تا جگری هستند. کاسة گُل، بدون کُرک است و میوه، به‌صورت نیام دانه‌تسبیحی، حاوی 4 تا 7دانه می‌باشد. سطح نیام، صاف یا دارای خارهای کوتاه است. در دنیا، 12گونه خارشتر وجود دارد که فقط 2گونة آن در ایران می‌روید. گونة غالب در ایران، Alhagi maurorum است که شرح گیاهشناسی آن، در بالا آورده شد؛ اما گونه‌ای دیگر به‌نام Alhagi graecorum نیز در جنوب و جنوب‌غربی ایران می‌روید که قدّی کوتاه‌تر، خارهای انبوه‌تر، کاسة گُل کاملاً دندانه‌دار، میوة پوشیده از کرک‌های ابریشمی فشرده و نیامی تقریباً دانه‌تسبیحی دارد. این گیاه را پیش‌تر به‌نام Alhagi manifera می‌شناختند. خارشترِ غالب یا Alhagi maurorum، دارای اسامی قبلی و مترادف A. persarum،A. camelorum و A. pseudalhagi بوده است. نام‌های دیگر فارسی خارشتر عبارت است از خاراشتر، خاربز و علف ترنجبین، که در گناباد به آن خرنگبین (خارانگبین) می‌گویند. نام عربی این گیاه، الحاج است که نام علمی گیاه، Alhagi نیز از همین واژه گرفته شده است. واژة camelorum نیز به زبان لاتین، به معنی شتر است.

ریشة خارشتر بسیار عمیق، قوی و گسترده است؛ به‌طوری‌که یکی از عوامل تخریب بناهای باستانی به‌شمار می‌رود. این گیاه معمولاً در بیابان‌ها ومناطق کویری می‌روید؛ ‌اما به‌صورت یک علف‌هرز سِمِج در اکثر مزارع، باغ‌ها و زمین‌های دست‌ورزی‌شده، به‌سرعت گسترش پیدا می‌کند و حتی گاهی آسفالت را نیز شکافته و از آن سر بَر می‌آورد.

این گیاه در قسمت‌های مختلف پردیس دانشگاه فردوسی مشهد، به‌وفور قابل‌مشاهده است.

جالب است بدانیم هرچند خارشتر، مورد تعلیف شتر و بُز قرار می‌گیرد و زنبور عسل نیز به گُل‌های آن علاقه دارد، اما تنها در بعضی زیست‌بوم‌های خاص و در صورت وجود و فعالیت حشره‌ای خاص می‌تواند ترنجبین تولید کند.

خواص و کاربردها

طبیعت خارشتر از نظر حکمای طبّ سنتی، خیلی گرم‌وخشک است و به‌عنوان مُدرّ و مُسهِل از آن بهره می‌برند. همچنین، جوشاندة آن مُعرِّق است و مالیدن روغن برگ‌های آن برای روماتیسم مفید است. گُل‌های آن نیز برای التیام بواسیر مؤثر است. بر طبق تحقیقات جدید مشخص شده است که مواد موجود در ریشة خارشتر می‌تواند در تقویت سیستم دفاعی بدن مؤثر واقع شود و لذا گزینة مناسبی برای درمان و مهار بیماری ایدز به‌شمار می رود. برخلاف باور رایج و برخی مطالب مکتوب و مجازی، عرق خارشتر هیچ تأثیری در از‌بین‌بردن سنگ‌های کلیوی و مثانه ندارد. بر همین اساس، بر طبق تحقیقاتی که به سرپرستی آقای دکتر ایرج افتخار شاهرودی، پزشک متخصص کلیه و مجاری ادراری انجام شده است، تأثیر عرق خارشتر بر دفع سنگ‌های کلیه و مثانه، به لحاظ علمی تأیید نشده است.