معرفی گیاه بومادران و خواص دارویی آن
نام علمی: Achillea millefolium
نام رایج در ایران: بومادران
تیره: Asteraceae
منشاء: بومی نیمکره شمالی زمین است.
قسمت های دارویی: سرشاخه های گلدار و برگ آن. شاخه برگ دار و گاهی گل ها به تنهایی نیز مورد استفاده قرار می گیرند.
ترکیبات شیمیایی: این گیاه معطر دارای اسانس، اینولین و کمی تانن است و در کشورهای اروپایی به عنوان دارو برای قطع تب استفاده می شود.
سرشاخه های گلدار آن دارای اسانس نوعی هتروزید مولد اسید سیانیدریک، گلکو آلکالوئیدی به نام آکی لئن، اینولین، مواد چرب مومی، فیتوسترول، تانن، اسید آکونی تیک (اسید آکی لنیک) و ... است.
خواص دارویی گیاه بومادران : در قرون اولیه از بومادران برای بند آوردن خون و علاج زخم هایی که با خون ریزی همراه بوده، استفاده می کردند. مردم برخی از کشورها، از پیکر رویشی پخته شده این گیاه برای درمان کبودی ناشی از ضربه در اطراف چشم استفاده می کردند.
دم کرده سرشاخه های گلدار آن، در رفع گاستریت های حاد و مزمن، رفع نفخ و ترش کردن، اثر نافذ دارد. همچنین استفاده از دم کرده بومادران، سبب کاهش فشار خون شده و برای نارسایی های کیسه صفرا استفاده می شود. در ازدیاد ادرار و رفع سنگ کلیه نیز موثر است. به علاوه باد شکن و تب بُر نیز می باشد.
اسانس آن خاصیت ضد باکتری و ضد تورم دارد. از این اسانس در صنایع دارویی، بهداشتی و آرایشی در تهیه کِرم ها و پمادهای محافظ پوست و داروهای ضد تورم استفاده می شود.
بومادران به علت دارا بودن تانن و مواد تلخ عطری، به روی سلسله اعصاب و قلب نیز اثر می گذارد و در مواردی مانند خستگی عمومی، ضعف قلب، ورم ماهیچه های دل، بیماری های عصبی مانند ضعف اعصاب، هیستری، صرع و قلنج های تشنج آور، نتایج مفیدی می دهد. شیره تازه این گیاه در آنژین، احساس گرفتگی ناگهانی و خواب رفتگی سودمند است.
همچنین بومادران بر اثر قابض بودن در رفع ترشحات زنانگی، بند آوردن خون و رفع اخلاط خونی، بواسیرهای خونی و اسهال ساده، اثر معالج دارد.
این گیاه به طور خاصی تب بُر است. ضماد آن جهت درد سینه مفید است. بخور و جوشانده آن برای درمان زکام مفید است. پس در زمان سرماخوردگی استفاده از آن توضیه می شود.
1- ادرار را زیاد می کند، در نتیجه برای سنگ های کلیه مفید است.
2- باد شکن است.
3-ماساژ دادن محل درد با روغن بومادران یا گذاشتن سوخته آن بر روی محل زخم، موجب 4-تسکین درد و جلوگیری از خونریزی می شود.
5-در قدیم ضماد بومادران یعنی برگ های تازه آن را که با روغن ترمس (باقلای مصری) مخلوط بوده، بر روی محل کچلی یا روی صورت مردان جوان برای رویش مو قرار می دادند.
6-جوشانده سرشاخه گلدار آن برای رفع دردهای قاعدگی مفید است.
ضماد بومادران برای درد سینه و انواع سردرد استفاده می شود.
طرز استفاده از گیاه بومادران :
1-دم کرده 10 تا 20 گرم سرشاخه گلدار یا برگ در نیم لیتر آب و مصرف یک تا سه فنجان در روز (این دم کرده چون سریعاً فاسد و تیره رنگ می شود باید همیشه به مقادیر کم تهیه شود) اصلح آن است که برای هر وعده، دم کرده تازه تهیه و مصرف کرد.
2-شیره تازه گیاه به مقدار 50 تا 100 گرم در روز.
3-تنطور (تنتور) یک پنجم به مقدار 30 تا 50 قطره در روز.
2-4 قاشق چایخوری از سرشاخه های گلدار را در یک فنجان آب دم کنید و در طول روز، 3 فنجان مصرف نمایید.
5-در استعمال خارج، از جوشانده 30 تا 60 در هزار سرشاخه های گلدار گیاه برای تهیه لوسیون ها، حمام و همچنین به کار بردن بصورت تنقیه استفاده بعمل می آید. شیره تازه گیاه نیز برای قراردادن بر روی زخم و جراحات، شکاف و ترک پستان و محل دردناک بواسیر، مورد استفاده قرار می گیرد. با افزودن 20 گرم اسانس بومادران به 45 گرم پماد کامفره، نوعی پماد برای مالیدن بر روی محل دردناک روماتیسم تهیه می شود.
6-دم کرده سرشاخه های گلدار بومادران به مدت 5 روز (صبح یک فنجان و شب یک فنجان) 7-برای رفع زخم معده، مفید ذکر شده و همچنین برای دفع صفرا.
برای رفع خارش شدید، 50 گرم گیاه را در یک حلب آب ریخته و بجوشانید و بدن را با آن بشوئید.
