خصوصیات گیاهشناسی:
"ارزن جویباری" گیاهی علفی، چندساله، رونده و دارای ریزوم است. طول ریزوم های آن می توانند به حدود 6 متر نیز برسد و همچنین می توانند حدود 7 متر نیز در زمین فرو روند. شاخه های این گیاه به صورت فراشته رشد می کنند یا اینکه خم می شوند. برگ ها افراشته و خطی یا نیزه ای شکل هستند. در برخی مواقع، بافت برگ ها به رنگ سفید و مومی دیده می شود.

شرایط محیط رشد:

ارزن جویباری می تواند در دامنه وسیعی از خاک ها رشد نماید اما بهترین خاک برای آن، خاک های لومی شنی با زهکشی خوب می باشند. ارزن در دامنه وسیعی از پی اچ خاک -نه خیلی قلیایی- قادر به تولید محصول می باشد. این گیاه متحمل به شوری می باشد. به دلیل رویش آن در کنار جویبارها، به آن ارزن جویباری گفته می شود.

این گیاه به بستری کاملاً نرم و عاری از کلوخ نیاز دارد، زیرا بذور آن بسیار کوچک می باشند. یک شخم عمیق (حداقل 15 سانتیمتر) با گاوآهن برگردان دار به دنبال آن 2 تا 3 دیسک عمود بر هم می تواند شرایط بهینه را برای کشت آن فراهم آورد.

به طور کلی ارزن ها به دلیل طول رویش کوتاه و حجم کم ریشه به مواد غذایی کمی نیاز دارند. در ارزن ها کاربرد 50 کیلوگرم در هکتار کود اوره در زمان کاشت و مصرف 50 تا 100 کیلوگرم در هکتار اوره بعد از هر چین توصیه می شود.

خواص درمانی و کاربردهای صنعتی:

ارزن، بمنظور فراهم ساختن مواد تغذیه ای اساسی، در سراسر جهان مورد استفاده بسیاری از کشورهای در حال توسعه قرار می گیرد. این گیاه به دلیل میزان زیاد مواد مغذی از جمله مقدار زیادی نشاسته، ویتامین B بسیار زیاد، کلسیم، آهن، پتاسیم، روی و منیزیم، بسیار مهم است. لازم به یادآوری هم نیست که ارزن یک منبع سالم از چربی های ضروری بدن هم هست. بعلاوه در ارزن مقدار زیادی پروتئین و فیبرهای غذایی نیز وجود دارد.

برخی از بهترین فواید ارزن برای سلامتی عبارتند از: محافظت از سلامت قلب، حفاظت در برابر دیابت، بهبود سیستم گوارش، کاهش خطر ابتلا به سرطان، ، افزایش سلامت تنفسی، بهبود سیستم ایمنی بدن، افزایش سطح انرژی و بهبود عضلات و سلامت عصبی است.

همچنین ارزن یک منبع عالی از پتاسیم هم هست که بعنوان یک گشاد کننده عروق عمل می کند و فشارخون را پایین نگه می دارد. کاهش فشارخون و بهینه سازی گردش خون شما، یکی از بهترین راه ها برای حفاظت از سلامت قلبی و عروقی تان است.

ارزن در بسیاری از کشورهای در حال توسعه (که دیابت در آنجا کمتر وجود دارد)، یک جزء اصلی مفید از مواد غذایی است. شاید یکی از اثرات ارزن این باشد که شانس دیابت نوع دو را کاهش می دهد (به دلیل میزان زیاد منیزیم موجود در غلات). منیزیم، یکی از مهمترین مواد معدنی برای افزایش کارایی گیرنده های انسولین و گلوکز در بدن است. در نتیجه از دیابت جلوگیری می کند.

ارزن ماده ای غذایی است که بیشترین مقدار فیبر را دارد، پس می تواند به عملیات دستگاه گوارش کمک کند و مشکلاتی مانند یبوست، گاز بیش از حد، نفخ و دل درد را رفع کند. تحقیقات اخیر نشان داده است که فیبر یکی از بهترین و ساده ترین راه ها برای جلوگیری از شروع سرطان سینه در خانم ها است. در واقع، زنان می توانند با خوردن بیشتر از ۳۰ گرم فیبر در روز، شانس ابتلا به سرطان سینه را تا ۵۰ درصد کاهش دهند.

آنتی اکسیدان های بسیاری در ارزن وجود دارند که علاوه بر تأثیر مفیدشان در خنثی کردن رادیکال های آزاد (که می توانند باعث سرطان شوند)، می توانند سموم دیگر را نیز از بدن دفع کنند، مانند سمومی که در کلیه و کبد هستند.

تکثیر:
به منظور تکثیر این گیاه، کشت بذر کافی و خوب به مقدار 4 تا 5 کیلوگرم در هکتار مناسب بوده و میزان بهینه تراکم، 175000 تا 200000 بوته در هکتار می باشد. تراکم فوق با فاصله ردیف های 45 سانتیمتر و فاصله هر بوته 12-10 سانتیمتر حاصل خواهد شد. عمق کاشت بذر 3-2 سانتیمتر می باشد. ارزن عموماً بلافاصله پس از شخم و بوسیله بذر پاشی کشت می شود. کشت ارزن مروارید با ماشین مخصوص بذر کار غلات بهترین روش بوده و نه تنها بهترین جوانه زنی را تضمین می کند بلکه پراکندگی یکنواخت و خوب گیاه را نیز به همراه خواهد داشت.