انجیلی یا آسوندار با نام علمی
parrotia persia درختی است بسیار زیبا و برگریز از خانواده
Hamamelidaceae که بومی شمال ایران و قفقازستان میباشد.
این درخت درنقاط مختلف شمال کشور به نام های گوناگون خوانده میشود که
می توان به “توتوی” درگیلان، “انجیلی” در نور، کجور، گرگان، ، “تفی” گرگان و طوالش،
“سرآغاجی؛ دمیر آغاجی” در بین ترک زبانان آستارا، طوالش و مینودشت، “انجول” در بین فارسی زبانان مینودشت اشاره کرد.
پراکندگی این درخت در شمال کشور از جلگه های ساحلی دریای خزر تا
ارتفاعات میان بند میباشد.
درخت انجیلی
نامگذاری این درخت باشکوه برگرفته از نام جهانگرد و پروفوسور علوم دارویی
آلمانی میباشد که در سال ۱۸۲۹ از کوه عرفات صعود کرده است. این درخت به
علت داشتن چوب بسیار سخت که حتی میخ در آن فرو نمیرود
iroonwood (چوب آهنین) نامیده میشود.
این درخت به دلیل رنگهای متنوع برگهایش در پاییز یکی از زیباترین
درختان شمال میباشد.
از نکات مثبت حائز اهمیت دیگر که برای آن می توان برشمرد، مقاومت
بالای این درخت در برابر آفات، بیماری، خشکسالی، باد و حتی آلودگی ها و تنش های
شهری است؛ عاملی که در کنار آن همه زیبایی ،انتخاب انجیلی را در طراحی های خیابان
های شهر و پارک ها و باغ ها ایده آل می سازد. از این رو است که شاهد استفاده از آن
به صورت روزافزون در کشورهای اروپایی و امریکایی هستیم.
در حالی که در بازارهای اروپایی به منظور استفاده از این درخت در
طراحی های باغ ها قیمتی بیش از ۵۰ یورو برای یک نهال کوچک انجیلی پرداخته می
شود، بزرگ ترین استفاده ما در تهیه زغال و صنایع دکوری و تهیه چوب سیگار و… است و حتی
خیابان های شهرهای شمالی با درختان نخل و اکالیپتوس تزیین می شوند.
در حالی که هر کشوری به داشته های طبیعی خود چنان تفاخر می کند ما از
داشتن چنین نعمتی نه تنها بهره یی نمی بریم بلکه از وجودشان نیز آگاهی نداریم که آگاهی
سرمایه یی است ارزشمند که هرگاه به کار گرفته شود موجب غنی شدن می شود.
انجیلی، درخت یا درختچه یی است خزان کننده که رنگ تنه در درختان
جوان، خاکستری و در درختان مسن، تیره و پوست آن صاف است و به صورت صفحه و ورقه جدا
میشود.
آسوندار، به بلندای ۳۰ متر نیز میرسد ولی به طور معمول بین ۱۵ تا ۲۰ متر ارتفاع دارد و بین ۸ تا ۱۵ متر گستردگی دارد و قطر تنه آن ۱۵۰ سانتیمتر میباشد.
این درخت دارای تاجی گسترده میباشد.
تنه ی انجیلی، که گاهی از پایین چند شاخه بوده و به شیوه های گوناگون
در هم تنیده و به هم گره می خورد و نقش های زیبایی را می آفرینند.
چوب درخت انجیلی؛ سخت، سنگین، گره‌دار، پیچ و تاب خورده که مقاومت به
پوسیدگی آن زیاد بوده، میباشد ولی ارزش صنعتی ندارد.
برگ های انجیلی، متناوب، بیضوی و پهن برگ و خزان کننده، که برگ های
پاییزه آن به رنگ قرمز زیبایی دیده میشود.
این برگها بین ۶ تا ۱۵ سانتیمتر طول و بین ۴ تا ۱۰ سانتیمتر عرض دارند.
گل اذین درخت انجیلی دارای پایک کوتاهی است که به‌صورت “کاپیتول” قبل
از بازشدن برگ در اسفندماه بر روی ساقه همان سال ظاهر می‌گردد و دارای ۲تا ۶گل میباشد.
رنگ گل‌های آن از ارغوانی تا قرمز است. گلها دارای ۴ کاسبرگ هستند و فاقد گلبرگ و پرچم میباشند.
جوانه های آسون دار از سه فلس سیاه رنگ چرمی و خزی تشکیل شده‌است، برگ
آن پایک- دار، نیم ریزان و با دمبرگی کوتاه به طول سه تا هشت میلی متر میباشد که
در دو سمت آن گوشوارک باریک ، کرکدار و ریزانی قرار گرفته است.
رگ برگ های آن شانه‌ای و در حدود ۶تا ۸جفت بوده
و معمولا کمی فرو رفته به نظر میرسد، در صورتی که پشت برگ برجسته است وبرگ را موج
دار نشان می‌دهد دو روی برگ خزی و با تارها و کرک پوشیده شده و به رنگ خاکستری است.
میوه این درخت کپسول خشک چوبی وتخم مرغی با دوتکه به قطر ده تا دوازده
میلی متر با داخلی صیقلی و خارجی خشن میباشد که درون هر یک دو دانه نامتقارن و قهوه‌ای
رنگ شفاف و بدون کرک دیده میشود.
این درخت قدرت جوش خوردن بالایی دارد ، به طوریکه اگر تنه های درخت
برروی هم قرار گیرند به راحتی به هم جوش میخورند.
Parrotia به معنی جنس طوطی میباشد و علت این نامگذاری دو زائده منقار مانند،
شبیه نوک طوطی است که در دو طرف میوه در قسمت بالا قرار دارد.
نگهداری از درخت انجیلی به شرح زیر میباشد:
خاک: خاک گچی ، ماسه ای، شنی ، غنی، اسیدی و خوب زهکشی شده برای رشد
این گیاه مناسب میباشد.
نور :بهتر است در آفتاب کامل قرار داشته باشد.
در نیمسایه هم رشد میکند ولی در آفتاب کامل رشد بهتری خواهد داشت.
دما: دمای بین -۳ تا ۱۶ درجه، دمایی مناسب است.
آبیاری : به صورت متوسط کافی است.
این درخت مناسب برای مناطق معتدل و مرطوب است ولی تا حدی نیز در برابر
سرما و برف و بوران مقاومت دارد.
خواص : ریشه و
برگ این گیاه مصرف دارویی دارد.
تکثیر این گیاه از طریق قلمه چوب نرم میباشد.
بیماری و یا آفت خاصی این گیاه را تهدید نمیکند.
