پیرگیاه

پیرگیاه  -  GROUNDSEL
SENECIO VULGARIS	: نام علمی
ASTERACEAE  - کاسنی	: خانواده
اروپا	: بومی منطقه
زلف پیر، old-man-in-the-Spring ، Grinning swallow	: نام های دیگر

 

پیرگیاه

خصوصیات گیاهشناسی:

"پیرگیاه" یا "زلف پیر" گیاهى علفی، یکساله، دوساله و یا به ندرت چندساله، ایستا و به ارتفاع ده تا شصت سانتیمتر است. ساقهٔ آن منشعب و یا منفرد، گوشتی، شیاردار و کم و بیش کرکدار است. برگ ها به رنگ سبز روشن با رگبرگ هایی به طور جزیی متمایل به قرمز، متناوب، خطى و سینوسی، لوبدار و یا شانه اى شکافته، به طول ۵/۲ تا ۱۰ سانتیمتر و عرض ۳/۱ تا ۸/۳ سانتیمتر و با حاشیه اى که داراى دندانه هاى نوک تیز است و ممکن است همانند ساقه کرکدار و یا بدون کرک باشند. برگ ها در بخش هاى فوقانى گیاه فاقد دمبرگ و در بخش هاى پایینى داراى دمبرگى کوتاه و کلفت هستند.

گل آذین کلاپرک، استوانه ای، به طول شش تا نه میلیمتر و به تعداد زیاد که کم و بیش به صورت دسته اى در کنار یکدیگر قرار گرفته اند. هر گل آذین شامل پانزده تا بیست گل لوله اى زردرنگ با ظاهرى زبانه اى است. کاسه گل متمایل به سیاه است.

هر گیاه حدود هزار بذر تولید مى کند که بذرها به رنگ قهوه ای، باریک، مستطیلى شکل، به طول سه و قطر نیم میلیمتر بوده و داراى شیارهاى طولى هستند. انتهای هر بذر به یک دسته پاپوس به طول پنج تا شش میلیمتر متصل است.

بذرها در صورت قرار گرفتن در عمق یک و نیم تا دو سانتیمترى خاک جوانه زنى مناسبى خواهند داشت. موسم گلدهى این گیاه فروردین ماه است.               

شرایط محیط رشد:

این گیاه به عنوان علف هرز شناخته می شود که به میزان قابل توجهى در سبزیجات، زمین هاى زراعی، قطعات آیش و تاکستان ها یافت شده و زمین هایی با بافت شنى لومى یا شنى با مواد غذایی فراوان را ترجیح مى دهد.  

تکثیر:

تکثیر این گیاه به وسیله کاشت بذر در بهار بطور خزانه انجام می شود و پس از ظاهر شدن سه یا چهار برگ نشاء ها را می توان جابجا نمود. ولی تکثیر بوسیله قلمه آسانتر است و رشد آن سریعتر خواهد بود و برای این منظور در تمام فصول سال و یا در پائیز می توان از ساقه هایی به طول ۱۰تا ۱۲ سانتیمتر تهیه نمود و تا نصف طول قلمه ها را در ماسه نرم و شسته در گلخانه مقابل نور غیر مستقیم آفتاب قرار داد. قلمه ها پس از ۸ تا ۱۰ هفته دارای ریشه می شوند.

پیرگیاه یا زلف پیر چیست ؟

-پیرگیاه یا  -زلف پیر- یا توت مار یا ریش پیر همه نام های این گیاه در زبان فارسی هستند .

نام لاتین و نام علمی این گیاه – senecio vulgaris – سنسیو ولگاریس است .

این گیاه از جمله گیاهان علفی است که کمتر از نیم متر ارتفاع دارد  و معمولا طول عمر یک تا دوساله دارد .

دارای ساقه هایی پوشیده از کرک و ضخیم  و منشعب است .

برگ ها به رنگ سبز روشن هستند که رگبرگ های قرمز رنگ درون برگها دیده میشود .

شکل برگها دندانه دار و اره ای شکل با لبه هایی موج دار و کم و بیش نامنظم و دراز است .

گلهای این گیاه به شکل خوشه ای و زرد رنگ هستند که در گل آذین های بیست تایی ظاهر میشوند .

گلدهی در بهار و فروردین ماه صورت میگیرد و بعد از خشک شدن گل ها بذر ها پراکنده میشوند .

بذر ها باریک و مانند زیره هستند البته با ظاهری کمی متفاوت و به رنگ قهوه ای

شرایط رشد این گیاه معمولا” در زمین های شنی با زهکشی مناسب و خاک های غنی رشد میکند .

اغلب در باغات و مزارع که شرایط فراهم است خوب رشد میکند .

خواص پیر گیاه :

تمام قسمت های این گیاه دارای خواص داروئی و درمانی است .

از جمله ریشه و برگ و ساقه و گلها را میتوان جهت مصارف درمانی بکار برد .

مواد موثره از جمله تانن و سالیسیلیک اسید و ویتامین ث در قسمت های مختلف این گیاه موجود است .

پیر گیاه یا زلف پیر اغلب برای درمان مشکلات قاعدگی خانم ها استفاده میشود .

این گیاه قاعده آور است و برای درمان تاخیر در قاعدگی مفید است . . . و به همین دلیل نیز در

صورت شک به حاملگی نباید مصرف شود … چون ممکن است باعث سقط شود .

همچنین درد عادت ماهیانه را در زنان کم میکند و از ناراحتی های قاعدگی میکاهد .

همچنین علائم سندروم قبل از قاعدگی را نیز کاهش میدهد

گذاشتن ضماد این گیاه روی کورک موجب تخلیه چرک و درمان کورک میشود .

همجنین خوردن دمنوش و گذاشتن ضماد آن روی بواسیر موجب کاهش درد بواسیر میشود .

دمنوش ریشه پیرگیاه همچنین برای درمان نقرس و بالا بودن اسید اوریک خون درمان کننده است .

ضمنا” گذاشتن برگ له شده و تازه پیر گیاه روی زخم میتواند خونریزی را کاهش داده و بند بیاورد .

برای تهیه دمنوش ریشه این گیاه بایستی دو قاشق ریشه را داخل یک فنجان

آبجوش ریخته و به مدت 20 دقیقه صبر کنید تا دم بکشد .

همچنین دمنوش ریشه پیرگیاه بعنوان یک ضد التهاب قوی و موثر عمل کرده و برای درد مفاصل مفید است .

ضمنا” جهت درمان گرفتگی و اسپاسم عضلات مفید است .

مصرف این گیاه از علائم یائسگی نیز میکاهد و گرگرفتگی و تعریق ناشی از یائسگی را تسکین میبخشد .

ضمنا” برای درمان سرفه های مزمن مصرف منظم این گیاه درمان کننده است .

همچنین کاهنده کلسترول و پائین آورنده چربی های مضر خون است .

برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان نیز مصرف این گیاه کاربرد درمانی دارد .

مصرف این گیاه در بارداری و نیز شیردهی توصیه نمیشود .